Ereğli Deniz Ticaret Odası Başkanı İrfan Erdem: “Ereğli’de 2008 yılında 200, 2009 yılında 300 firma ticari faaliyetini durdurmuştur”
Karadeniz Ereğli ilçesinde İMEAK Deniz Ticaret Odası Batı Karadeniz Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Erdem Türkiye ve Ereğli’de yaşanan kriz ile ilgili basın toplantısı düzenleyerek tersanelerinde son durumunu değerlendirdi.
Ereğli hakkında düzenlediği raporu basın mensuplarına dağıtan İrfan Erdem, bu raporun her ay hazırlanarak Başbakanlık başta olmak üzere, mecliste bulunan 550 milletvekiline, ilçede bulunan siyasi partilere kadar birçok kuruluş ve noktalara gönderdiğini, ancak hiçbir gelişme olmaması nedeni ile basın toplantısı yapma ihtiyacı duyduğunu kaydetti.
Ereğli’nin Türkiye’de ikinci sırada olan tersanelerinde 2008 yılında 123 bin 600 dwt’lik gemi üretimi yapılırken, bu sayının 2009 yılında 18 bin 610 dwt’ye düştüğünü ve bu düşüşle birlikte işçi sayısında da azalma olduğunu kaydeden Erdem, “Dünya ekonomisini derinden sarsan küresel krizden kaçınılmaz olarak ülkemiz de olumsuz yönde etkilendi. Ekim 2008’de etkisini hissettirmeye başlayan ve giderek etkisini artıran krizin özellikle demir ve çelik sektörü ile gemi inşa sektörü üzerindeki etkisi yıkım seviyesinde olmuştur. Dolayısıyla ekonomisinin neredeyse tamamı demir ve çelik ile gemi inşa sektörüne dayanan Karadeniz Ereğli de krizden büyük oranda etkilenmiş ve ekonomi durma noktasına gelmiştir. Ekonomideki durgunluğun doğal sonucu olarak her geçen gün artan işsizlik önemli boyutlara ulaşmıştır. Dünya demir ve çelik sektöründeki krizden önemli oranda etkilenmesine rağmen tersanelerimize gemi imalatındaki saç ihtiyacının karşılanmasında büyük katkıları olan Erdemir’in, çalışanlarının ücretlerini geçici bir süre de olsa yüzde 35 oranında azaltmak zorunda kalması ilçe ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir. Krize dayalı olarak deniz taşımacılığının azalması sonucu önce deniz yolu navlunları dibe vurdu ve ardından gemi siparişlerinde toplu iptaller meydana geldi. Ülkemizin çeşitli bölgelerinde olduğu gibi Kdz. Ereğli’de de krizin hemen öncesi yoğun gemi siparişlerine bağlı olarak mevcut tersanelerin kapasite artırması, yeni tersanelerin kurulması ile tersanelerde fiilen istihdam edilen eleman sayısı 5 bin 500, yan sanayi ile birlikte oluşturduğu istihdam 7 bin kişiye ulaşmıştır ki bu aileleri ile birlikte yaklaşık 25 bin kişiye iş ve aş imkanı demektir. Kriz öncesi ilçemiz ve bölgemize iş ve aş kaynağı olan tersanelerin krizle birlikte başlayan iptaller ile iş hacimlerinin önemli oranda daralması sonucu işçi çıkarmak zorunda kalmaları ciddi sıkıntılar doğurmuştur. Kriz öncesi fiili çalışan sayısı 5 bin 500 olan tersanelerdeki çalışan sayısı kasım 2009 itibariyle yüzde 73,6 azalarak bin 450 kişiye düşmüştür. Bu da krizin Kdz. Ereğli tersanelerinde oluşturduğu tahribatın ne derece büyük olduğunu göstermektedir. Türkiye’nin birçok ilinden önde olan ve ülkemizin parlayan ışığı olarak gösterilen Karadeniz Ereğli krizle birlikte başlayan olumsuz gelişmeler sonucunda göç vermeye başlamıştır. Ekonomik birikim ve deneyimlerini yatırıma yönelten, iş ve aş üreten sanayicilerimiz büyük sıkıntılar içindedir. Sanayicilerimiz yılların birikimi yatırımlarını, bölge insanımız iş ve aşını bir daha bulamamak üzere kaybetme noktasındadır. İşsiz kalan çalışanların çaresizliği toplumsal barışı bozabilecek boyutlara ulaşma noktasındadır” dedi.
Tersaneler banka kıskacında
Global krizin etkisiyle daralan dünya ticaretinin gemi siparişlerinin iptal edilmesine neden olduğunu ifade eden Erdem, mevcut durumu göz önüne alan bazı bankaların verdikleri kredilerin zamanından önce ödenmesini istediklerini, vade kısaltma taleplerinde bulunduklarını, yüksek faizler uyguladıklarını veya tersaneler borçlarını zamanında ödese bile yeniden kredi talebinde bulunduklarında bu talepleri geri çevirdiklerini ifade ederek, bu durumu eleştirdi.
“2009’da bankalar dışında kâr eden var mı?” diye soran Erdem, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de tüm sektörler bitmiş, bankacılık sektörü kâr ediyor. Herkese kredi kartı dağıttılar, kredi kartı batağı oluştu. Tersanenin 10 milyon euro parası geliyor, banka işçiye dağıtmak için el koyuyor, vermiyor. Kim yaptırım uygulayabilecek?”
Bölgedeki tersanelerin kurtuluşuna yönelik rapor hazırladıklarını belirten Erdem, yaşlanmış olan koster filosunun, Türkiye’deki yerleşik tersanelerde yenilenmesi yönünde karar alınarak tersanelere iş, çalışanlara da aş imkanı sağlanması gerektiğini söyledi. Kalkınmada Öncelikli Yöre (KÖY) kapsamındaki bölgelere uygulanan devlet desteğinin en az üç yıl süreyle gemi inşa sanayisi sektörüne de uygulanması gerektiğini belirten Erdem, Ereğli tersanelerinde inşa edilmekte olan gemilerin kredilerinin yeniden yapılandırılmasını, önceden verilen kredilerden geri çağrılan ve çağrılmayanlara iki yıl ödemesiz beş yıllık süre tanınmasını istedi.
İlçe ekonomisinin durumu
Toplantıda gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Erdem Ereğli’de 30-45 yaşları arasındaki iş adamlarına, valizlerini toplayıp üçüncü dünya ülkelerine göç etmeleri tavsiyesinde bulundu. Tersanelerin durumunun ortada olduğunu belirten Erdem, ilçede 3 adet çimento fabrikası bulunduğunu, ama bir torba çimentonun yıllardır bir paket sigara fiyatına satıldığının, ilçede faaliyet gösteren sac tüccarı sayısının 400’den 50’ye düştüğünün altını çizdi. Erdem, ilçe ekonomisinin durumunu bu rakamların özetlediğini belirtti.
