Borsada 181 halka açık şirketin açıklanan 2008 yılı bilançoları, teğet geçti denilen krizin ekonomiyi nasıl tam da kalbinden vurduğunu gözler önüne serdi
Yılın son çeyreğinde şiddetini artıran kriz, özellikle metal ana sanayi, kimya, otomotiv, beyaz eşya, televizyon, tekstil ve giyim şirketlerinin bilançolarını tahrip etti. Madencilik, hayvancılık ve sigortacılık sektörleri ise krize en fazla dayanan sektörler oldu. 2008 yılı bilançolarını açıklayan 181 halka açık şirketin toplam karı, 2007 yılına göre yüzde 20.4 azalarak 23.8 milyar liradan 18.92 milyar liraya geriledi. Kârlardaki bozulma özellikle son çeyreklerde kendini gösterdi. 181 şirket, yılın birinci yarısını 2007’ye göre yüzde 41’lik artışla 14.4 milyar dolarlık kârla kapatmıştı. Yılın son çeyreğinde bu şirketler, toplamda 1.81 milyar lira zarar yazdılar. Oysa bu şirketler 2007 yılının son üç ayı içinde 7.49 milyar lira kâr etmişlerdi.
Tahribat yüksek
Yılın son çeyreğinde ana metal sanayi ile kimya, petrol ürünleri ve plastik endüstrisindeki zararın boyutu ürkütücü düzeye ulaştı. Otomotiv sektöründeki kâr neredeyse tamamen eridi, ama sektör şimdilik zarara geçmedi. Hükümetin açıkladığı geçici ÖTV indirimleriyle otomobil talebinin biraz olsun artması sektöre bir süre daha hayat verebilir. Ancak kalıcı önlemler gelmemesi durumunda sektörün önümüzdeki dönemde büyük zararlar açıklaması kaçınılmaz görünüyor. 2007 yılının son çeyreğinde 132.5 milyon TL kâr elde eden metal ana sanayindeki 9 borsa şirketi, 2008’in son çeyreğinde 1.26 milyar lira bir önceki yıl kârının 9.5 katı zarar açıkladı.
Son çeyrek Adana ve Ankara’yı vurdu
Ekonomide son çeyrekte yaşanan deprem Anadolu’nun sanayi kentlerinde kendini bütün şiddetiyle gösterdi. İMKB’nin bölge endeksilerinde yer alan şirket bilançolarına göre, Ankara ve Adana 4’üncü çeyrekte en fazla zarar gören iller olurken, yılın tamamında en zararlı il İzmir oldu. 2007 yılının son çeyreğini 220 milyon lira kârla kapatan Ankara şirketleri, 2008’in son çeyreğinde 1.18 milyar liralık bir zararla karşı karşıya kaldı. Yılın son çeyreğini 731.9 milyon lira zararla kapatan Adana şirketleri ise bir önceki yıl üç ayda 335.3 milyon lira kâr etmişti. Yılın tamamına bakıldığında ise İzmir, Antalya ve Kayseri 2008’i zararla kapatan şirketler oldu. Zararda İzmir şirketleri 320 milyon lira ile başı çekerken, kârlardaki düşüşte yüzde 48.7 ile Kocaeli başı çekti.
Krize direnen sektörler
Havacılık, madencilik ve sigortacılık krize direnen sektörler oldular. Bu sektörler 2008 yılını bütün olumsuz gelişmelere rağmen yüksek kâr artışlarıyla kapatmayı başardılar. Kâr artışında madencilik ve havacılık başı çekti. 2007’yi 14.73 milyon lira kârla kapatan halka açık madencilik şirketleri 2008’de kârlarını yüzde 394 artırarak 72.72 milyon liraya çıkardılar. Havacılık şirketleri ise kârlarını yüzde 233 artırarak 15.56 milyon liradan 51.86 milyon liraya çıkardılar. 2007 yılını 125 milyon liralık bir kârla tamamlayan sigorta şirketleri ise yüzde 80’lik artış ile 225 milyon lira kâra ulaştılar. Krize direnen bu üç sektörün tüm ekonominin sarsıldığı son çeyrekte kâr artışını sürdürmeleri dikkat çekti.
