Avrupa’daki borç krizi sorunun yayılacağı endişesi ve ABD’nin borçlanma limiti tartışmaları global piyasaları sarsarken, içeride yüksek cari açıkla boğuşan ekonomi yönetiminden bir biri ardına yapılan ‘kriz uyarıları’ doları adeta uzaya çıkardı. Çok değil, MarineDeal News’in geçen ayki sayısını okurken (1 Temmuz’da) 1.6063 TL olan dolar, 26 Temmuz’da 1.7200 TL’ye çıktı. Yani 1 ay gibi kısa bir sürede dolar yüzde 7, bir başka ifade ile 12 kuruş yükseldi. Kurda bu kadar kısa sürede bu kadar sert bir hareket ekonomik krizin dip seviyesi olan Mart 2009’dan bu yana yaşanmamıştı. Peki ne oldu da döviz piyasası bu kadar hareketlendi? Ekonomistler, kurda son dönemde yaşanan yükselişin ekonomi yönetimi tarafından tercih edilen bir politika olduğunu belirtiyor. Cari açığı azaltmaya yönelik alınan önlemlerin beklenen sonucu bir türlü vermediğinin altını çizen ekonomistler, riskli olmasına rağmen, açığa karşı kur silahının devreye sokulduğunu kaydediyor. Ekonomistler, son dönemde hükümet tarafından yapılan ‘Kriz geliyor, fazla harcamayın’ ve Merkez Bankası Başkanı tarafından şirketlere yapılan ‘dolar borcunuzu kapatın’ uyarılarının da kuru yükseltmeye ve iç talebi dizginlemeye yönelik adımlar olduğunu belirtiyor. TL’deki değer kaybının ekonomi yönetimi tarafından tercih ediliyor olması da dolarda ibrenin yukarı yönlü olduğu şeklinde yorumlanıyor.
TL değer kaybeden tek para birimi
Öte yandan yılbaşından bu yana 20 gelişmekte olan ülke parası arasında Türk Lirası yüzde 12 ile tek değer kaybeden para birimi oldu. 2010 sonunda 1.5360 TL olan dolar, yaklaşık 19 kuruş yükseldi. ABD’nin borçlanma limiti sorunu nedeniyle dolara karşı değerlenen euro 2.48’e kadar fırlayarak tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. Euro yılbaşından bu yana yüzde 20, son 1 ayda ise yüzde 5.8 yükseldi. Türkiye’nin ihracatının yarısının Euro bölgesi ülkelerine yapıldığı göz önüne alındığında, kurdaki bu artışın ihracatçının yüzünü güldürdüğünü ve cari açıkla mücadelede önemli bir rolü olacağını söylemek hiç de yanlış olmaz.
Türkiye para piyasalarında bu hareket yaşanırken, uluslararası piyasada da altın tutulmuyor. Avrupa’nın borç sorunu ve ABD’deki borçlanma limitinin artırılmasına yönelik bir anlaşma sağlanamaması altına rekor kırdırıyor. Kriz dönemlerinin gözde yatırım aracı olan altının ons fiyatı bin 624.65 dolara kadar çıktı. Böylece altının ons fiyatındaki yükseliş temmuz ayı başından itibaren 137 dolar, yılbaşından itibaren 202 dolara ulaştı. Altın piyasası analistleri altın fiyatlarında yükselişin devam etmesini beklerken, Avrupa ve ABD’de krizin aşılması için yeni parasal genişleme politikalarının devreye gireceğini, böyle bir ortamda da altın fiyatlarının ibresinin yukarı yönlü olacağını kaydediyor. Uzmanlar, altında 2 bin 500 dolar’ı çok uzak görmüyor.
GOLDMAN SACHS:
DOLAR 3 AY SONRA 1.75 TL
Dolardaki yükseliş sürerken ABD’li Goldman Sachs, Türk Lirası’nın yüzde 5 daha değer kaybedeceğini öngördü. Bankaya göre, dolar üç ay sonra 1,75 olacak. ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, TL’nin durumuyla ilgili bir değerlendirme yaptı. Banka raporunda şunları kaydetti: “TL oldukça büyük bir satış baskısı altında ve reel anlamda Kasım 2010’dan bu yana yüzde 20 değer kaybetti. TL’de yüzde 5’lik değer kaybı daha bekliyoruz. Bu yükseliş, TL’nin aşırı yüksek seviyelere yaklaştığı anlamına gelebilir. Ancak Merkez Bankası’nın enflasyon konusundaki hareket alanının daralıyor olabileceğine ve TL’de yaşanacak daha ciddi bir zayıflığın 2012 hedeflerini tutturma konusunda riskler doğuracağına işaret ediyoruz. TL’deki düşüş hızıyla, Merkez Bankası’nın potansiyel volatilite sorunları yaşayabileceğini düşünüyoruz. Bu, TL’yi dengelemek için daha şahin bir politikaya ihtiyaç duyulabileceği anlamına geliyor. TL’nin nerede dengeye kavuşacağı, Merkez Bankası’nın politika adımlarının zamanlamasına ve gücüne bağlı olacak. Dolar/TL için hedeflerimizi yükseltiyoruz. Dolar/TL’de üç aylık tahmini 1,65’ten 1,75’e, altı aylık tahmini 1,57’den 1,67’ye, 12 aylık tahmini ise 1,47’den 1,55’e çıkarıyoruz. Euro/TL’nin üç ay sonra 2,54, altı ay sonra 2,51, oniki ay sonra ise 2,48 olmasını bekliyoruz.”
