Yatırım, üretim, istihdam, ihracat. Ekonominin sihirli sözcükleri. Ülkemizde gemi inşa sanayii için, bir süredir de olsa ekonomiye katkı anlamında bu sözcükleri sıkça kullanıyor olabilmemiz çok güzel.
Bir araya gelen birçok faktör nedeniyle yeni gemi inşada yakalanan ivme sonucu, mevcut kapasitenin yetersizliğinin ortaya çıkmasıyla (talebe yanıt verememesi) mevcut tersanelerde ek yatırımlar gerçekleştirilirken yeni tersane alanlarına da gereksinim duyulmuştur. Yeni alanların belirlenmesi ve dağıtımı aşamasında (ilk aşamada yapılan yer belirleme çalışmaları kıstasları ayrıca değerlendirme konusudur) DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) uyarısı sonucu TÜRKTERMAP (Türkiye Tersaneleri Master Planı) hazırlanmıştır. Plan ihalesi metni hazırlık aşamasında Gemi Mühendisleri Odası taslak hazırlığı için bir organizasyon oluşturmuş ve sonucu ilgili kurumlara ulaştırmıştır.
İhale aşaması uzun sürmüş, denize kıyısı olmayan bir ülke (Çek Cumhuriyeti) ihaleyi kazanmış, sonra iptal edilmiş, daha sonra tekrar ihale açılmış ve Türk Loydu ihaleyi almış ve sonuçlandırmıştır. Bu süreçte başlamış olan tersane yeri belirlenmesi ve talebi olanlara kiralanması aşamaları devam etmiş, işlem başladığı için söz konusu alanların planda korunacağı ön şartı da gerçekleştirilerek sonuca varılmıştır.
TÜRKTERMAP hazırdır ve Denizcilik Müsteşarlığı’ndadır.
Soru şudur? Yeni tersane yatırımı yapmak isteyen, x bölgesinde bir alana talip olan yatırımcı, hangi kriterlere göre yola koyulacaktır? İnşa edeceği gemi/gemiler tipi ve büyüklüğü ne olacaktır? Tuzla tersanelerine önemli ivme kazandıran kimyasal tanker talebinde durulma olduğu biliniyor, nedir dünyanın yeni gemi gereksinimi? Önümüzdeki 5, 10 ya da 20 yılda. Mühendisler tersane alanını projelendirirken kızak, havuz, kreyn, kapalı alan, iskele belirlemelerini hangi kriterlere göre yapacaktır? Yatırım için yeterli bilgiye sahip olmak, ülke kaynaklarını doğru kullanmak gerekmez mi? Sonrasında kapasitenin yetersiz kalma olasılığı, hatta büyük oranda işe yaramaz bir yatırım olasılığını hiçbir zaman göz önünden uzak tutmamak gerekir. Şimdi kapasitesini zorlayan Tuzla tersanelerinin, geçmiş dönemlerde işsizlik nedeniyle yaşadığı sıkıntıları en azından tersane sahipleri anımsayacaktır. TÜRKTERMAP açıklanmalıdır. Yatırımcının, yatırımı yönlendirecek, planlayacak teknik insanların buna gereksinimi vardır.
Yaşar Güven / Gemi İnş. ve Mak. Müh.
